Inflacja kosztowa (podażowa) to nic innego jak wzrost cen powodowany przez wzrost kosztów wytwarzania. Inflacja tego typu pojawia się wówczas, gdy rosną koszty produkcji wyrobów, a więc producenci tym samym są zmuszeni do podwyżki ich cen. Inflacja kosztowa jest niebezpieczna, gdyż wynika z czynników niezależnych od polityki banku centralnego i rządu.
Inflacja kosztowa powstaje np. w sytuacji, gdy państwo wydobywające surowce energetyczne (ropę naftową itd.) decyduje się podnieść ich ceny. Wpływa to na wszystkie gospodarki, co prowadzić może do poważnych problemów gospodarczych.
Wyróżnia się dwa rodzaje inflacji kosztowej – inflację spowodowaną wzrostem kosztów i inflację wywołaną dążeniem do wzrostu zysków.
Inflacja kosztowa wynikać może m.in. ze wzrostu każdego ze składników kosztów, przy czym założyć należy, że pozostałe czynniki nie ulegają zmniejszeniu. Impulsem inflacyjnym jest więc wzrost płac, wzrost cen surowców i produktów importowanych, wzrost cen surowców i półproduktów pochodzenia krajowego, wzrost kosztów pozapłacowych, wzrost narzutów ka płace i wielu innych. Przyczyną wzrostu kosztów bywa niekiedy także wytwarzanie w nieoptymalnej skali produkcji bądź wysokie koszty stałe przy niewykorzystanych zdolnościach produkcyjnych. Podobny skutek powoduje niekiedy wzrost podatków.
Inflacja kosztowa pojawiła się w latach 70. XX wieku w krajach wysokorozwiniętych m.in. Stanach Zjednoczonych, które importowały z krajów arabskich ropę naftową. W tym czasie doszło bowiem do nagłego wzrostu cen ropy, co przyczyniło się do podwyżki cen benzyny, wyrobów w przemyśle tworzyw sztucznych itd. Doprowadziło to do zaistnienia jednocześnie inflacji i recesji, czyli kryzysu naftowego.
Szczególnym rodzajem inflacji kosztowej jest inflacja płacowa. Wynegocjowanie przez związki zawodowe nadmiernych w stosunku do wydajności pracy żądań płacowych powoduje wzrost kosztów wytwarzania, co prowadzi do wzrostu cen, a więc spirali – wzrost płac – wzrost cen. Niekiedy może dojść także do sytuacji odwrotnej, wzrost cen wpływa na pojawienie się żądania podwyżki płac pracowników, a więc powstaje z kolej spirala: wzrost cen – wzrost płac.
Inflacja pchana przez zyski to kolejny rodzaj inflacji kosztowej. Wywołuje ją dążenie przedsiębiorstw do zwiększenia zysków i ich udziału w dochodach ogółu przedsiębiorstw, kosztem zmniejszania dochodów innych podmiotów gospodarczych. Na przykład zwiększenie cen przez firmy przy takim samym popycie na ich produkty możliwe jest w sytuacji zajmowania przez firmę pozycji monopolisty.
Opracowanie: GazetaFinanse.pl